Port of Zwolle koerst naar duurzame toekomst

Vliegwiel voor circulaire economie, energietransitie en groene bedrijvigheid in de regio

Port of Zwolle ontwikkelt zich de komende jaren tot logistieke hub voor circulaire bedrijvigheid. De havens in Meppel, Kampen en Zwolle gaan een cruciale rol spelen in de energietransitie en de transitie naar een circulaire economie. De eerste stap is het vrijspelen van ruimte. De volgende is met diverse (Europese) projecten de groene economie in de regio te faciliteren en aan te jagen.

Het onderzoeksrapport van de Stec groep naar Port of Zwolle is er duidelijk over: de gezamenlijke havens van Meppel, Kampen en Zwolle bieden volop kansen als vliegwiel voor de circulaire regio. Welke kansen zijn er? En hoe krijgen de ambities vorm?

Modal shift meest effectief

Op de eerste plaats blijft een modal shift de snelste weg naar vergroening van de transportketen en dat vraagt om investeringen in de regionale havens, zo betoogt Port of Zwolle

“We moeten het vervoer concentreren op het water, zodat we meer kunnen ondernemen met minder uitstoot”, zegt Jeroen van den Ende, directeur Port of Zwolle. “De CO2- en stikstofopgaven zijn ingewikkeld om op te lossen. Vervoer over water is altijd schoner dan over de weg, al doe je dat met een dieselschip. Eén vrachtschip vervangt honderd vrachtwagens. De verbreding van de Kornwerderzandsluis is daarvoor een belangrijke ontwikkeling. Die maakt Port of Zwolle bereikbaar voor shortsea-schepen, waardoor we er een hele modaliteit tussenuit knippen.”

“Daarnaast zien we in de regio drie kansrijke transitiepaden”, vervolgt Van den Ende, “te weten, circulaire en biobased bouw, vergroening van de landbouw en duurzame energie. Als haven vervullen we daarin een vliegwielfunctie door de goederenstromen circulair te maken.”

Intensivering

De mogelijkheden van de haven om bij te dragen aan de circulaire ambities zijn legio. Maar die vragen wel om ruimte. “En de beschikbare ruimte is hier schaars. Daarom brengen we nu met een intensiveringsonderzoek in kaart welke ruimte er nog is, en hoe we die met infrastructurele aanpassingen effectief kunnen benutten.” Ruimte die hard nodig is voor de drie deelambities van de regio: de haven van Meppel als circulaire bouwstoffenhub, de haven van Kampen als batterij voor de regio en het Zwolse bedrijventerrein als proeftuin voor klimaatadaptatie.

Circulaire bouwstoffenhub

Van den Ende: “In plaats van bouwafval, bijvoorbeeld hout, linea recta per vrachtwagen naar de verbrandingsoven te rijden, is het slimmer om dat te sorteren, voor te bewerken en te hergebruiken. Dat gaan we in Meppel doen. Het bouwafval komt er duurzaam via het water aan, om voor hergebruik te verwerken en terug te leveren aan de consument.”

Kans op spoorterminal

Een alternatief voor het wegvervoer wordt zo langzamerhand van duurzaam gewenst een economische noodzaak. “Zo langzamerhand is er een groot tekort aan chauffeurs. En de huidige roerige ontwikkelingen in de wereld vergroten de problematiek helaas alleen maar. Vandaar ook dat we samen met een aantal bedrijven, de Coalition of the Willing genoemd, de mogelijkheden voor een spoorterminal bij Hessenpoort onderzoeken. De behoefte van bedrijven is groot, want zij investeren mee in dit onderzoek, wat redelijk uniek is. We werken het nu verder uit, want er blijkt voldoende lading om treinen rendabel in te zetten.”

Kampen batterij voor de regio

De haven van Kampen staat op de nominatie om de regio van alternatieve energie te voorzien. “In Kampen gaan we met wind- en zonne-energie waterstof opwekken, waardoor de haven niet alleen meer energie zal opleveren dan hij verbruikt, we zelf schepen op waterstof kunnen laten varen, maar ook het achterland van energie kunnen voorzien. Daarnaast ontwikkelen we een Living Lab waterstof op Hessenpoort als proeftuin voor klimaatadaptatie. Met de hogescholen en Universiteit Twente hebben we daar alle kennis en technologie voor in huis. Want we kunnen dit uiteraard niet alleen. We doen dit samen met de kennisinstituten, de innovatieve startups en gevestigde bedrijven.”

Aanjagen van groene innovatie

Port of Zwolle faciliteert de bedrijven om duurzaam te groeien en te investeren. Van den Ende: “Het is belangrijk dat we onze infrastructuur op orde houden voor de bedrijven en de werkgelegenheid in de regio. Dat is waar we ons hard voor maken. We achterhalen wat bedrijven nodig hebben, zien ontwikkelingen in de regio, weten wat de overheid hierin doet en organiseren dat partijen rond thema’s elkaar vinden. Of dat nu duurzaamheid, de energietransitie of economische ontwikkeling betreft.” Zo is Port of Zwolle de verbindende schakel, aanjager, spin in het web, of hoe je het ook noemen wilt voor economie en bedrijvigheid in de regio. Continu op zoek naar samenwerkingspartners, co-financiering en Europese bijdragen voor gevestigde en nieuwe ‘bewoners’ in en om de havens. En zelfs voor heel Nederland.

Lobbyen voor duurzame economie

Van den Ende: “Zo lobbyen we voor het verbreden en verdiepen van de sluis bij Korwerderzand. Als dat lukt, is dat niet alleen voor de regio, maar voor heel Nederland van belang. Want daarmee wordt Port of Zwolle de verst landinwaarts gelegen zeehaven. Dat vraagt een grote investering, ook van de bedrijven. Wij voeren nu de lobby in Den Haag en in Europa. Dat doen we ook voor de grote projecten rond circulaire bedrijvigheid en de andere innovaties. Vanavond vertrek ik bijvoorbeeld weer naar Hamburg, waar we samenwerken in drie Europese projecten, waaronder RED II dat gaat over het gebruik van alternatieve brandstoffen. Die inzet voor onze havens blijft belangrijk. Want een haven is als een kachel die nooit uitgaat, zoals de CEO van Port of Rotterdam ooit zei. In economische voorspoed loeit hij witheet. In mindere tijden, koelt hij wel af, maar hij gaat nooit uit. Mensen blijven altijd eten.”

Download hieronder het artikel, gepubliceerd in Havenlocaties 2023