Kwetsbare natuur hindert noodzakelijke uitbreiding van havenbedrijf Meppel, Kampen en Zwolle

Het gezamenlijk havenbedrijf van Zwolle, Kampen en Meppel kampt met een schreeuwend gebrek aan ruimte. Voor uitbreiding wordt gekeken naar ruim 100 hectare in de directe omgeving. Maar die grond ligt bij kwetsbare natuurgebieden. ,,Een dilemma, dat ontken ik niet.’’

Overal in het land zijn havenbedrijven bezig met een omschakeling naar een nieuwe manier van werken. Vervoer over water en op- of overslag van goederen aan wal moet duurzamer. De gemeenten Kampen, Meppel en Zwolle en het Noordelijk Innovatielab Circulaire Economie hebben daarom adviesbureau Stec Groep onderzoek laten doen naar de toekomstige ontwikkeling van hun gezamenlijk havenbedrijf Port of Zwolle, nu goed voor 25.000 banen. 

Het vuistdikke rapport dat deze week gepresenteerd is, toont aan dat de pakweg duizend ondernemingen die binnen het havenbedrijf vallen, over het algemeen draaien als een tierelier. Er is vrijwel geen leegstand en ondernemers op de Port of Zwolle-terreinen Zuiderzeehaven en Haatland in Kampen, Hessenpoort en Voorst in Zwolle en de Oevers in Meppel kampen zelfs met ruimtegebrek. En daar komt de wens van potentiële nieuwkomers nog eens bij. Al met al leidt dat volgens de Stec Groep tot een toekomstige vraag van meer dan 100 hectare bedrijfsgrond.

Daarvoor wordt in het onderzoek uitdrukkelijk gekeken naar drie gebieden die aan de huidige terreinen in Kampen, Meppel en Zwolle grenzen. Die kwamen al eerder in beeld, maar de conclusie uit het onderzoek doet de urgentie toenemen. 

De haven van Kampen zou uitgebreid moeten worden naar de Melmerpolder aan de andere kant van de N50. Bij Meppel kan grondgebied van buurman Staphorst gebruikt worden om als Oevers S bij de haven te voegen. Voor Hessenpoort - het deel van Port of Zwolle zonder waterverbinding, maar met in de toekomst mogelijk een overslag aan het spoor - wordt gedacht aan uitbreiding in de richting van Tolhuislanden, waar ook al een plan voor drie extra windmolens ligt.

Maar bovenal maakt de ligging van de gronden de geschetste uitbreiding ingewikkeld. Ze zijn omringd door kwetsbare natuurgebieden en bevinden zich in een stikstofgevoelig gebied. Mochten er in de toekomst meer bedrijven komen, dan is het volgens de Stec Groep essentieel dat óók extra ruimte beschikbaar komt voor maatregelen die de biodiversiteit verbeteren. 

,,Daar zit het dilemma, dat ga ik niet ontkennen’’, reageert René de Heer, de Zwolse economiewethouder die het woord voert namens de drie gemeenten. ,,De kwetsbaarheid van het gebied zullen we heel goed in acht moeten nemen.’’ Niets doen of de huidige havengebieden zelfs laten krimpen voor natuurbehoud, zijn scenario's die niet op tafel zijn gekomen. 

De Heer: ,,De opdracht was in kaart te brengen wat er nodig is om de meest circulaire hub van het land te worden. We weten nu wat nodig is om een stap te zetten.’’ Een stap lijkt daarbij een understatement, er lijkt een sprong nodig om de havens klaar te maken voor de toekomst.

De aanwezige bedrijven (met een sterk accent op de agrosector, fossiele brandstoffen, bouw en metaalindustrie) leggen bovengemiddeld veel druk op het klimaat en de biodiversiteit en de meeste lopen niet vooraan bij de omslag naar verduurzaming, constateert de Stec Groep.

Maar wacht Port of Zwolle af, dan is het gevaar dat de regio straks buitenspel staat. En dat terwijl de havens goede verbindingen hebben met de zeehavens in Amsterdam en Rotterdam én dienen als overslagplek richting de Baltische staten. Vooral het Kamper havengebied heeft volgens het onderzoek kansen om uit te groeien tot knooppunt voor waterstof en groen gas. De haven in Meppel kan dat juist op het gebied van grondstoffen. 

De conclusies van de Stec Groep zijn nu neergelegd bij de gemeenten. Het is aan de nieuwe colleges van burgemeester en wethouders en gemeenteraden daarover een standpunt in te nemen. Daarover komt na de zomer meer duidelijkheid.

Lees hier het artikel uit AD.

Klik hier voor meer informatie over het onderzoeksrapport.