‘Leg eerst je stikstofuitstoot vast en ga daarna pas verduurzamen’

Ondernemers willen graag verduurzamen, maar lopen regelmatig tegen de onzinnigheid van bureaucratische stikstofregels op. Zo ook Bert Weever, ondernemer en directeur van Graansloot Kampen. ‘De enige oplossing om nog iets te doen is intern salderen. Dus eigenlijk moeten alle ondernemers nu stoppen met verduurzamen en eerst hun bestaande vergunde stikstofuitstoot vastleggen. Anders zit ieder bedrijf straks helemaal op slot.’

Probleem is dat de containers met de groen opgewekte waterstof drie keer per week 30 meter verplaatst moeten worden via een reeds operationele reachstacker op diesel om ze op het waterstofschip te kunnen laden. ‘Er komt dan een klein beetje extra emissie vrij. We verbruiken dus 60 liter diesel om duizenden liters diesel te besparen. Maar die kleine verplaatsing telt wel mee in de papieren Aerius-modelberekening, terwijl de besparing niet wordt meegewogen. Het gevolg is dat we geen vergunning krijgen.’

Het hele project ligt stil en er zal gekeken moeten worden naar alternatieven om de containers met waterstof te kunnen verplaatsen. ‘Tot die tijd blijft het schip blijft op diesel varen’, zegt Weever. Want op papier is dat beter voor de natuur. ‘We lopen dus keihard tegen de muren van de bureaucratie aan. Want die reachstacker verplaatst sowieso al duizenden containers, die is natuurlijk de hele week in bedrijf op de terminal. Maar er wordt alleen naar die extra activiteit gekeken. Het is echt krankzinnig. We worden geleid door regels, niet door de praktijk. Want effectief verandert er helemaal niets. Alleen zodra het onder vergunningplicht valt, dan heb je te maken met onwerkbare regels.’

Groene waterstof maken

Weever heeft nog zo’n voorbeeld waarbij regels volledig de plank misslaan in de praktijk. ‘We hebben hier al vier windturbines staan. Ik wil een nieuwe bijbouwen en groene waterstof maken. Maar hier in Nederland hebben we bedacht dat waterstof via stroom uit bestaande windturbines niet het predicaat groen mag krijgen. Dus alleen stroom uit een nieuwe windturbine zou je dan mogen gebruiken. Hoe kunnen we dat nou bedenken met zijn allen? En dan heb ik het nog niet eens over de verplichting om alles met elektrische bouwvoertuigen te moeten bouwen – die er vaak nog niet eens zijn – omdat je anders voor de bouw van een windmolen die 30 jaar draait geen vergunning krijgt vanwege tijdelijke stikstofuitstoot. Helaas is dat de realiteit van vandaag.’

Vanwege al die problemen zit Nederland op slot en worden de klimaatdoelen nooit bereikt, beseft Weever. ‘Als ondernemer ben je niet meer bezig met het ontwikkelen van duurzame innovaties en een bijbehorende businesscase, je bent vooral bezig met de vraag hoe we alle regels kunnen naleven en hoe alles geïnterpreteerd moet worden. Ik ben drie kwart van mijn tijd bezig met dit soort onzin. Als voorbeeld , verder ben ik ook nog eens 40.000 euro armer aan advieskosten en berekeningen van een reguliere vergunning. Iets wat voorheen in twee maanden was geregeld, ben ik maar liefst 2,5 jaar mee bezig geweest.’

Intern salderen

De enige ‘ontsnappingsmogelijkheid’ hiervoor is dat je binnen je eigen bedrijf intern stikstofuitstoot kunt salderen, adviseert Weever. ‘Daarom druk ik alle ondernemers op het hart om eerst hun eigen vergunde stikstofuitstoot in kaart te brengen voordat ze milieuvriendelijker gaan werken. Want je mag 80% van de besparing inzetten voor interne nieuwe activiteiten, maar dan moet je dat wel eerst in kaart gebracht en geregistreerd hebben. Anders mag je dat niet aanwenden voor interne compensatie.’

‘Je mag bijvoorbeeld ook niet met een buurman salderen, het moet binnen dezelfde onderneming. Dus eigenlijk moeten ondernemers nu stoppen met investeringen in duurzaamheid.  Even niets doen. Eerst uitrekenen hoeveel stikstof je nu uitstoot, want anders kom je straks in de problemen. Stel; je koopt nu al een elektrische truck voor intern transport en je laat daarna pas de berekening uitvoeren. Dan kun je die straks niet meetellen als besparing. Die interne saldering is cruciaal.’

Het stikstofprobleem is door Nederland zelf gecreëerd, vindt Weever. ‘Wij moeten onder het mom van Europese wetgeving zorgen voor behoud van natuur. Alleen, ieder land mag zelf invullen hoe hij dat doet. Nederland heeft daar toch een heel bijzondere aanpak voor gekozen. Ik begrijp dat je bepaalde natuurgebieden wilt beschermen. Maar de grote fout is dat we in een dichtbevolkt land als Nederland een lappendeken van ruim 160 Natura 2000-gebieden hebben aangewezen.’

Vooral het meenemen van stikstofuitstoot in de bouwfase is een groot probleem. ‘Alles zit op slot. Hier in Kampen hebben ze bijvoorbeeld de uiterwaarden van de IJssel ingekleurd als Natura 2000-gebieden. Daardoor zit er overal een maximum aan de stikstofuitstoot. Daar lopen we behoorlijk tegenaan, er is dus ook geen ruimte beschikbaar voor projecten die heel goed zijn voor de natuur.’

Modelberekening

Het grootste bezwaar van de ondernemer hierbij is dat er nooit in de praktijk wordt gemeten, maar dat alles is bepaald op basis van een modelberekening. ‘Die is net zo onnauwkeurig als dat je over drie maanden het weer probeert te voorspellen. Maar we hebben er wel iedere dag mee te maken. Toch wil en durft niemand dat op te lossen. We zitten aan alle kanten helemaal klem met de wetgeving die we zelf bedacht hebben.’

Dat de minister ontkent ruimte te hebben van Europa om het anders in te regelen, klopt volgens hem niet. ‘We zijn alleen verplicht om de natuur die een bepaalde status heeft te beschermen. Maar hoe je dat doet, mag je zelf invullen. Het is bijvoorbeeld veel verstandiger om de Natura 2000-gebieden te clusteren, in plaats van overal kleine stukjes aan te wijzen. Dat is bovendien ook nog eens beter voor de natuur zelf. Maar de overheid houdt gewoon stijf vast aan het ingezette beleid. En het gaat niet alleen om de boeren, want ook transport en logistiek lopen er keihard tegenaan.’

‘Overigens neem ik de ambtenaren van de provincie en gemeente die het beleid moeten uitvoeren niets kwalijk, want zij hebben geen andere keuze dan de wet te volgen. Den Haag moet die gewoon zo snel mogelijk aanpassen.’