Voor Thecla Bodewes Shipyards gaat de energietransitie niet om snelheid, maar om slimme keuzes

In een sector waar materieel soms wel honderd jaar oud is, wordt de energietransitie slechts langzaam zichtbaar. Toch wordt in de maritieme sector volop geïnnoveerd, weet Thecla Bodewes, directeur van Thecla Bodewes Shipyards. Ook haar bedrijf werkt op verschillende manieren aan verduurzaming en circulariteit.

De metershoge loods van TBSY is niet te missen: hij torent ver boven de andere gebouwen in de Kampener haven uit. Maar wat misschien nog wel meer opvalt dan de grote bedrijfshal, is het schip dat er aan de achterkant uit steekt. Het enorme gevaarte is een zogenoemde 7.000-tonner, legt Thecla Bodewes uit: een schip dat tot wel 7.000 ton aan lading kan vervoeren. De komende weken wordt de laatste hand aan het vaartuig gelegd. Dan wordt het te water gelaten. “Daarbij maakt het schip een soort vrije val, zo het water in. Dat is elke keer weer spannend, want het gaat heel snel en moet in één keer goed gaan. Als een schip te water gaat, is iedereen muisstil. Elke keer weer.” 

Van platte plaat tot gigantisch schip

En dat terwijl Thecla en haar medewerkers toch regelmatig zo’n tewaterlating meemaken: gemiddeld levert de scheepsbouwer in Kampen iedere vier maanden een schip op. Naast de werf in Kampen heeft het bedrijf bovendien locaties in Meppel, Harlingen en Stroobos. Thecla komt uit een geslacht van scheepsbouwers: ze is de zevende generatie die in de sector carrière maakt. “De scheepsbouw zit in mijn bloed. Ik vind het geweldig dat we hier, met een relatief kleine club, in een paar maanden tijd een heel schip laten ontstaan. We beginnen met een platte stalen plaat, en eindigen een paar maanden later met zo’n enorm vaartuig. Dat doen we met onze eigen mensen, maar ook met onze toeleveranciers.”

De maakindustrie als basis voor innovaties

Die toeleveranciers, laat de directeur weten, komen allemaal uit eigen land. “Onze schepen zijn dus een echt Nederlands product.” Geen toevalligheid: de scheepsbouwer is sterk overtuigd van de kracht van de binnenlandse maakindustrie. “We hebben hier zowel kennis als kunde. Intelligente koppen én gouden handjes. Die combinatie is de motor achter onze innovatiekracht. En innovaties vormen dan weer het verdienmodel van Nederland.” Maar innovaties doen meer dan de portemonnee van de BV Nederland vullen: “Ze helpen ons ook bij het maken van transities, bijvoorbeeld op het gebied van milieu. Dus als we maar blijven produceren, dan kunnen we die transitie maken.”

Diesel-elektrische schepen

Ook de scheepsbouw staat bol van de innovatiekracht: “In onze sector komt de energietransitie langzaam op gang. Dat komt omdat ons materieel ontzettend lang meegaat: sommige schepen zijn wel honderd jaar oud. Schepen worden dus niet na een paar jaar al vervangen door een moderner model. Dat maakt dat ontwikkelingen langzaam zichtbaar worden. Maar ze zijn er wel!” Zelf is TBSY bijvoorbeeld al jaren bezig met de ontwikkeling van diesel-elektrische schepen. Die hebben weliswaar nog wel de hulp van een fossiele energiebron nodig, maar maken ook gebruik van elektriciteit.

Niet inzetten op één optie

Of elektrisch aangedreven schepen de toekomst zijn? “We weten nog niet wat de situatie wordt. Methanol, waterstof, elektrisch… Elke optie heeft zijn voor- en nadelen. Zo heb je voor waterstof grote hoeveelheden schoon water nodig, terwijl dat juist steeds schaarser wordt. En kies je voor elektrisch, dan heb je accu’s en batterijen nodig. Die bevatten nog altijd lithium: een eindige grondstof die niet altijd op een eerlijke manier wordt gewonnen. Eigenlijk is iedere grondstof schaars. Daarom kun je gewoon niet volledig inzetten op één optie en de rest afwijzen. Je moet altijd iets anders achter de hand hebben.”

Materialen hergebruiken

Maar de duurzaamheidstransitie in de scheepvaart gaat verder dan het verminderen van uitstoot: ook het hergebruiken van materialen is een belangrijk thema. “Voor onze schepen wordt voornamelijk staal gebruikt, maar we gebruiken ook andere metalen als koper, nikkel en mangaan.” Dankzij het gebruik van anodes, die als een soort bliksemafleiders de metalen beschermen tegen roest, kunnen al die grondstoffen goed worden hergebruikt. “Dan kan er gewoon weer een nieuw schip van worden gemaakt. Of een auto, of een ander product van staal.”  

Blij met Port of Zwolle

Nog een uitgangspunt bij de verduurzaming van de sector: samenwerking. “Veel dingen kun je niet alleen oplossen. Daar heb je elkaar bij nodig.” Daarom is Thecla blij met Port of Zwolle, die niet alleen een gemeentelijke samenwerking realiseerde tussen Zwolle, Kampen, Meppel en de gemeenten van tussenliggende havens, maar ook bedrijven bij elkaar brengt. “Als we bijvoorbeeld op waterstof willen gaan varen, is het fijn als er in de haven ook een plek is waar schepen waterstof kunnen tanken. Dat soort dingen kun je dan samen oppakken. Port of Zwolle komt op voor de bedrijven in het gebied en stimuleert die gezamenlijkheid. Heel belangrijk. Want als bedrijf alleen ben je nergens.”